Kranten

OPENBARE VERKOOPING. Ten overstaan van den Notaris SCHULTZ VAN HAEGEN, in het Koffijhuis van Zahn, te Dordrecht, bij Veiling op Woensdag 21 December en bij Afslag op Woensdag 28 December 1859, beiden 's voormiddags 11½ ure, van een kapitalen en zeer gunstig gelegen Achtkanten WIND-HOUTZAAGMOLEN, genaamd DE ZWAAN, in den jare 1833 geheel nieuw opgebouwd, met daartoe behoorend ruim en goed onderhouden MOLENAARSHUIS, ERF, fraaijen TUIN, HOUTLOOTS en ERF, BINNEN- en BUITEN-BALKGAT, enz., alles staande en gelegen bij elkander, even buiten Dordrecht, aan den Noordendijk, op de Merwede, geteekend MW 80 en 79,-- met de losse en vaste GEREEDSCHAPPEN tot voormelden Molen behoorende.
Te aanvaarden bij de betaling der Kooppenningen.
Grondlasten 1859 f 85.48, - jaarlijksche Erfpacht, f 57.20. Te bezigtigen 2 dagen vóór de Veiling en Afslag, van 's morgens 10 tot 1 ure.

Openbare Verkooping, ten overstaan van den Notaris SCHULTZ VAN HAEGEN, in het Koffijhuis van Zahn, te Dordrecht, bij Veiling op Woensdag 21 December en bij Afslag op Woensdag 28 December 1859, beiden 's voormiddags 11½ ure, van een' kapitalen en zeer gunstig gelegen Achtkanten WIND-HOUTZAAGMOLEN, genaamd DE ZWAAN, in den jare 1833 geheel nieuw opgebouwd, met daartoe behoorend ruim en goed onderhouden Molenaarshuis, Erf, fraaijen Tuin, Houtloots en Erf, Binnen- en Buiten-Balkgat, enz., alles staande en gelegen bij elkander, even buiten Dordrecht, aan den Noordendijk, op de Merwede, geteekend MW 80 en 79, – met de losse en vaste Gereedschappen tot voormelden Molen behoorende.
Te aanvaarden bij de betaling der Kooppenningen. - Grondlasten 1859 F 85.48, - jaarlijksche Erfpacht, f 57.20. - Te bezigtigen 2 dagen vóór de Veiling en Afslag, van 's morgens 10 tot 1 ure.

** Bij Akte den 29 April 1864, voor den te Dordrecht residerende Notaris JAN JACOB BLUSSÉ JUNIOR en getuigen verleden, is door de Heeren WILLEM VAN DE WEG ARIE DRIESSESZOON, Koopman in Hout, wonende onder Stolwijk, en MATTHIJS VAN DE WEG, zonder beroep, wonende te Dordrecht, aangegaan eene Vennootschap, onder de Firma van W. en M. VAN DE WEG, ter uitoefening te Dordrecht:
1o. van de Houtkooperij en alles wat daarmede in verband staat of daartoe behoort, welke uitsluitend zal gedreven worden in den Wind-Houtzaagmolen, genaamd DEN BLAAUWEN MOLEN en Gevolgen, staande te Dordrecht, aan den Noordendijk, en
2o. van het Loonzagen, dat uitsluitend zal uitgeoefend worden in den Wind-Houtzaagmolen, genaamd DE ZWAAN, mede staande te Dordrecht, aan den Noordendijk, behoorende tevens tot deze Vennootschap het aangaan van alle Verbindtenissen ter voorschreven Zaken --- voor den tijd van Tien Jaren en Acht Maanden, aanvang nemende 1 Mei 1864, en eindigende 31 December 1874; bij aldien geen der Vennooten, uiterlijk Zes Maanden voor 31 December 1874, aan zijn Mede-Vennoot schriftelijke opzegging van zijne deelneming in deze Vennootschap heeft gedaan, zal dezelve geacht worden voor Tien Jaren te zijn gecontinueerd, en zal zulks telkenmale geschieden tot dat bewuste schriftelijke opzegging heeft plaats gehad - onder anderen met de volgende bepalingen: dat elk der Vennooten voor daden de Vennootschap betreffende het regt heeft van teekening der Firma, doch ter opneming van Gelden, onder welken vorm of benaming ook, ten behoeve der Vennootschap, de particuliere handteekening van beide Vennooten vereischt wordt en zonder dat voor haar niet verbindend is, alsmede geene Gelden of Goederen aan anderen door de Vennooten, voor rekening der Vennootschap, mogen worden geleend of verstrekt, dan met beider goedvinden, terwijl de Onroerende Goederen thans of in het vervolg tot de Vennootschap zullende behooren, door de Vennooten niet mogen worden vervreemd of met Hypotheek bezwaard, dan met beider goedvinden en onder beider particuliere handteekening. Dat bij het overlijden van een der Vennooten eene Weduwe of oudste zoon overblijvende die de uittreding uit de Vennootschap verlangt, van af den dag van het overlijden van den Vennoot, geene handelingen en verbindtenissen meer mogen worden aangegaan voor rekening der Vennootschap. - En dat wanneer beide Vennooten, na afloop van den bepaalden tijd van duur der Vennootschap dezelve eindigen, de teekening der Firma door beiden tot den geheelen afloop der Zaak zal gedaan worden, onder bijvoeging der woorden: „ voor de likwidatie.”
Dordrecht, 30 April 1864.
** De Ondergeteekenden zich gedragende aan bovenstaande Aankondiging hunner aangegane VENNOOTSCHAP, nemen de vrijheid zich beleefdelijk bij hunne Stadgenooten en Begunstigers aan te bevelen, belovende alles te zullen aanwenden om zich het vertrouwen voortdurend waardig te maken.
Dordrecht, 2 Mei 1864.
W. VAN DE WEG ADz.
M. VAN DE WEG.

- Donderdagmiddag had de volgende droeve gebeurtenis plaats. Tegen vijf uur kwam het 3½-zoontje, Dirk van W. Goedhart, houtzaagmolenaar, wonende aan den Noordendijk 33, bij zijn moeder om een boterham. Terwijl deze bezig was er een te snijden, ging de kleine weg, om evenwel niet meer weer te keeren. Hij is zeker aan het spelen gegaan en eindelijk te water geraakt. Althans toen de bovenbuurvrouw in het balkgat van den houtzaagmolen „de Zwaan“ een emmer water wilde scheppen, vond zij het knaapje liggen. Onmiddellijk er uitgehaald, bleek het evenwel reeds dood te zijn en mocht de bedroefde vader, die op dienzelfden molen werkzaam en natuurlijk geroepen was, slechts het lijkje van zijn kleinen dierbaren thuis brengen.

In den afgeloopen nacht is de groote stoomhoutzaagmolen de Zwaan, van de heeren W. & M. van de Weg aan den Noordendijk no. 30 alhier, met zijn ganschen inhoud, benevens het aangrenzende machinegebouw, geheel door brand vernield.
Omstreeks half 4 ontdekte de surveilleerende politie-agent op verschillende punten binnen den molen vuur, waarop hij terstond den eigenaar wekte en de brandweer deed alarmeeren. Binnen korten tijd verscheen de slangbrandspuit van den Noorderbuitenkring, op het terrein, maar wegens den zeer lagen waterstand moest deze zich behelpen met het water uit eene moddersloot, terwijl de aan de brandkraan in den Watertoren verbonden slang, tengevolge van den zeer grooten afstand, zoo goed als niets tegen het vuur vermocht. Eerst toen de generaal-brandmeester, die evenals de Burgemeester zeer spoedig ter plaatse aanwezig was, last gaf die slang aan de brandspuit te verbinden, kon laatstgenoemde behoorlijk water geven. Het vuur had inmiddels zoo grooten omvang aangenomen, dat het op alle punten uit het dak en door de vensters braakte, en aan het behoud van het aangetaste perceel niet meer te denken viel. Eene onmiddellijk daaraan grenzende houten loods, met lichte planken enz. gevuld kon evenwel door voortdurende bespuiting gespaard worden, waardoor ook het woonhuis behouden bleef.
Een der drijvende stoomspuiten alsmede de bluschmiddelen van kring E waren opgeroepen, maar de eerste vermocht niets, daar zij op den Biesbosch aan den grond liep. De tweede boot werd daarom ontboden en koos aan de buitenzijde van den Watertoren op het Wantij eene ligplaats, vanwaar zij, over een afstand van bijna 500 meters, hare stralen op het bedreigde punt wierp.
De, bij volkomen windstilte, hoog opwarrelende vlammen, gevoed door de ontzaglijke hoeveelheid licht brandbaar materiaal en machinekolen, en de ver wegzwevende wolken van gloeiend zaagsel, leverden een grootsch schouwspel op.
* Bij het aanbreken van den dag was de molen zoover uitgebrand, dat het grootste gevaar als geweken kon worden beschouwd, maar nog geruimen tijd moest niettemin op de steeds smeulende puinhoopen water gegeven worden.
De oorzaak van den brand is ten eenenmale onbekend. Gebouwen en inboedel waren op beurspolis tegen brandschade verzekerd, maar zeer laag, daar de eigenaars nog kort geleden de verzekerde som aanmerkelijk hadden verminderd, met het oog op de hooge premie van 15 per duizend. De schade is dus ook voor hen zeer belangrijk.

Jl. Donderdag nacht is de groote stoomhoutzaagmolen de Zwaan, van de heeren W. & M Van
de Weg aan den Noordendijk no. 30 te Dordrecht met zijn ganschen inhoud, benevens het aangrenzende machinegebouw, geheel door brand vernield. De, bij volkomen windstilte, hoog opwarrelende vlammen, gevoed door de ontzaglijke hoeveelheid licht brandbaar materiaal en machinekolen, en de ver wegzwevende wolken gloeiend zaagsel, leverden een grootsch schouwspel op. Bij het aanbreken van den dag was de molen zoover uitgebrand, dat het grootste gevaar als geweken kon worden beschouwd, maar nog geruimen tijd moest niettemin op de steeds smeulende puinhoopen water gegeven worden. De oorzaak van den brand is ten eenenmale onbekend. Gebouwen en inboedel waren op beurspolis tegen brandschade verzekerd, maar zeer laag daar de eigenaars nog kort geleden de verzekerde som aanmerkelijk hadden verminderd, met het oog op de hooge premie van 15 per duizend. De schade is dus ook voor hen zeer belangrijk.

Molens bij Dordrecht.
De tijden zijn lang voorbij dat de omgeving van Dordrecht in het bijzonder den Noordendijk en den 's-Gravenlandschendijk met allerlei molens gestoffeerd was. Het begon in het laatst der 16e eeuw met vol- en tras- en papiermolens. Sedert 1603 kwamen de houten watermolens; voor de graanbelasting stonden aan de ingangen der stad de steenen korenmolens en tegen het einde der 17e eeuw werden de talrijke houtzaagmolens gebouwd. Het waren palhokken, die op hun voet moeten draaien, of bovenkruiers, waarvan alleen de kap draaide. Langs de beide genoemde dijken stonden voornamelijk zaagmolens, maar aan den 's-Gravendeelschen stonden ook enkele oliemolens.
Aan den Noordendijk vond men aan de Kraker, het Fortuin, de Zwaan, de Hoop, de Nachtegaal, de Duinen, de Windhond, de Jager, benevens den steenen korenmolen de Kijk over den Dijk. Al deze molens, die aan den dijk een schilderachtig aanzicht gaven, getuige de vele mooie teekeningen en prenten, zijn in het laatst der 19e eeuw alle gesloopt op de Nachtegaal en de Kijk na. Zij moesten met hun balkgaten, beksteigers en werven plaats maken voor stoomzagerijen. Naar men verneemt, zal de laatste houtzaagmolen, die reeds buiten gebruik was gesteld, ook gesloopt worden en loopt de hooge steenen molen, de Kijk over den Dijk wegens de toenemende uitbreiding der electrische centrale ook gevaar van te moeten verdwijnen.
Aan den 's-Gravendeelschen dijk is de slooping der molens eveneens bijna voltooid. Van de vele molens, die daar en aan het Weeskinderendijk stonden, is niet veel meer over.
De Nieuwe Eendracht, de Zwaan, de Hoop, de Kleine Noorsche Boer, de Oude Zager, de Zeelt, de Goede Verwachting (deze heeft slechts van 1858 tot 1865 bestaan), de Valk, de Kalkoor, voorheen de Oranjeboom, de Oude Ruijter, de Stad Middelburg, enz. zijn op enkele na verdwenen. Het waren houtzaag-, olie- of trasmolens.
Was voorheen het gezicht op den dijk buitengewoon schilderachtig en levendig, thans is het vrij troosteloos, nu enkele fabrieken de ledig gekomen plaatsen bezetten: Het Hollandsche landschap op het Dordtsche eiland is er in de laatste veertig jaren niet op vooruitgegaan, want ook de watermolens der polders zijn door stoomgemalen vervangen, en onder sloopershanden gevallen. De vereeniging De Hollandsche molen kan hier niets meer redden.